Η "Απαλή Γροθιά" Σαολίν Ρόου Τσουάν 柔拳 (Róu Quán)

Είναι γεγονός ότι το Σαολίν Κουνγκ Φου είναι χαρακτηρισμένο ως ένα "εξωτερικό" στυλ με "σκληρό ύφος" της κατηγορίας Γουάι Τζιά 外家 (Wài Jiā) όπως λέγεται στην κινεζική γλώσσα και αυτό είναι στενά συνδεδεμένο μαζί του. Και όμως, όπως τόσες άλλες πτυχές των Σαολίν, ένα απλό γεγονός δεν είναι τόσο απλό. Όπως ο βουδισμός Τσαν ή (Ζεν), και αυτό, είναι γεμάτο παράδοξες αλήθειες, οι οποίες είναι απλές στην επιφάνεια όμως έχουν απροσμέτρητο βάθος στην καρδιά και ψάχνουν με απλότητα την ουσία του "πραγματικού".

Μια εσωτερική μορφή του παραδοσιακού Σαολίν είναι το Τσαν Κουνγκ Ρόου Τσουάν 禅功柔拳(Chán Gōng Róu Quán). Το Τσαν είναι κινεζική εκδοχή του ιαπωνικού Ζεν, όπου και οι δύο όροι προέρχονται από το σανσκριτικό όρο Ντιάνα (Dhyana) που σημαίνει διαλογισμός. Κουνγκ 功 (Gōng) είναι το ίδιο όπως το  Κουνγκ Φου. Από μόνο του το Κουνγκ μπορεί να σημαίνει "επίτευγμα", "δεξιότητα", "αποτέλεσμα", "υπηρεσία" ή "εκπλήρωση". Στις κινεζικές πολεμικές τέχνες, ο όρος Κουνγκ αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη δεξιότητα ή τεχνική κατάρτιση, συνήθως κάτι θεμελιώδες που χρειάζεται πολλή πρακτική να αναπτυχθεί πλήρως. Σε ελεύθερη μετάφραση, το Τσαν Κουνγκ 禅功 (Chán Gōng) αποδίδεται ως "η δεξιότητα του Τσαν" και  Ρόου Τσουάν 柔拳 (Róu Quán*) σημαίνει "η μαλακιά - απαλή γροθιά", αν και Ρόου μπορεί επίσης να μεταφραστεί ως "ήπια" ή "εύκαμπτη".

Η Απαλή Γροθιά Σαολίν - Ρόου Τσουάν 少林 柔拳 (Shàolín Róu Quán), με την πρώτη ματιά, μοιάζει περισσότερο με το γνωστό Τάι Τσι παρά με μια κλασική φόρμα Σαολίν Κουνγκ Φου. Έχει την ίδια χάρη και ροή καθώς είναι αργή, ρευστή και δυνατή σαν την λιωμένη λάβα. Τα Σαολίν στοιχεία όμως είναι ευδιάκριτα. Ο κύριος στόχος του Τσαν Κουνγκ Ζου Τσουάν είναι να συνδυάσει το σώμα και το μυαλό. Όλη η ενέργεια περνά μέσα από τους μεσημβρινούς του σώματος και συνδέεται με τα Γου Zανγκ 五脏 (Wǔ Zàng, τα «πέντε όργανα» της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής)*. Οι κινήσεις είναι ενωμένες, ήσυχες και οδηγούν σε μια γαλήνια ισορροπία. Αυτού του είδους η κίνηση αναδύει ένα ιδιαίτερο "άρωμα", αυτό του Τσαν...

Ένα ποίημα για το Ρόου Τσουάν μας λέει:

Mε την πρώτη ματιά, το Σαολίν - Ρόου Τσουάν εύκολα θα μπορούσε να το μπερδέψει κανείς με το Τάι Τσι Τσουάν της οικογένειας Τσεν 陳式 太極拳 (Chén Shì Tài Jí Quán). Και τα δύο έχουν παρόμοια αίσθηση ενέργειας, μία απαλή σταθερή ροή με χάρη, διακοπτόμενη από δυνατά, εκρηκτικά χτυπήματα. Ίσως αυτό αποτελεί έναν από τους λόγους που το Ρόου Τσουάν δείχνει να χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης τελευταία παγκοσμίως. Όπως και το Ται Τσι, το Ρόου Τσουάν επίσης απευθύνεται σε ένα κοινό μεγαλύτερης ηλικίας, πιο "εκλεπτυσμένο". Από σωματικής άποψης δεν παύει να είναι απαιτητικό, όχι όμως επειδή χαρακτηρίζεται από επιδέξια εναέρια λακτίσματα και ακραία ανοίγματα αλλά γιατί απαιτεί αδιάλειπτη προσοχή, βαθιά δέσμευση στην πνευματική συγκέντρωση και συνεχή επίγνωση.

Οτιδήποτε λιγότερο από αυτό, οδηγεί σε μία κενή, ρηχή, "άοσμη" και "άχρωμη" παρουσίαση κινήσεων. Είναι ξεκάθαρα μία πολεμική φόρμα και γι’ αυτό μέσα σε αυτό διακρίνονται κλασικές φόρμες Σαολίν Τσι Κουνγκ 少林 气功 (Shàolín Qì Gōng), οι οποίες αποτελούν πρακτικές που προάγουν την υγεία, όπως για παράδειγμα τα "Οκτώ κομμάτια μεταξιού", Πα Τουάν Τζιν 八段锦 (Bā Duàn Jǐn) και η "Πραγματεία αλλαγής μυών/τενόντων", Γι Τζιν Τζινγκ 易筋经 (Yì Jīn Jīng). Το Ρόου Τσουάν όμως έχει και το επιπρόσθετο πλεονέκτημα ότι μπορεί να εφαρμοστεί σε μάχη πολύ αποτελεσματικά καθώς οι εφαρμογές του είναι ανυπέρβλητες. Παράλληλα η απαιτητική βαθιά εξάσκησή του, απαντά κάποια από τα δύστροπα ερωτήματα του Τσαν, ή τουλάχιστον, προσφέρει ένα μονοπάτι, για να βρει κανείς αυτές τις απαντήσεις. Πολλές σπουδαίες σχολές Σαολίν παγκοσμίως δίνουν τώρα ιδιαίτερη έμφαση στο Ρόου Τσουάν σαν ένα κύριο συστατικό της ύλης των μεσαίων και προχωρημένων μαθητών.

Όπως πολλά στυλ του Σαολίν Κουνγκ Φου, το Ρόου Τσουάν υπάρχει έξω από τον Ναό Σαολίν σαν ένα αυτόνομο στυλ που εξασκείται από αυτούς που οι μοναχοί Σαολίν ονομάζουν στην καθομιλουμένη "λαϊκούς δασκάλους”. Αν και όχι δημοφιλές σαν είδος, το Ρόου Τσουάν χαίρει μεγάλου σεβασμού ανάμεσα στα υπόλοιπα παραδοσιακά κινέζικα στυλ. Όπως και κάθε ιστορία του Κουνγκ Φου, οι καταβολές του είναι κάπως νεφελώδεις. Το αν το Ρόου Τσουάν ήταν μία εφεύρεση των Σαολίν ή το αν προέκυψε έξω από τον ναό και μετέπειτα εντάχθηκε στο Σαολίν αποτελεί θέμα συζήτησης. Αυτό όμως που μετράει είναι ότι το Ρόου Τσουάν τώρα πια, αποτελεί σημαντικό μέρος του Σαολίν, σε κάτι που μέχρι τώρα είχε αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό έξω από τα τείχη του ναού.  

Υπάρχουν κάποιες λαϊκές παρόμοιες εκδοχές του Ρόου Τσουάν, που μοιάζουν αρκετά με αυτό που εξασκείται μέσα στον ναό. Παρόλα αυτά, το Σαολίν Ρόου Τσουάν συμπεριλαμβάνει ένα βασικό συστατικό το οποίο παραβλέπεται συχνά από ανθρώπους που το εξασκούν και δεν είναι μοναχοί ...το ίδιο το Τσαν. Συνήθως, εκτός Ναού, το  Ρόου Τσουάν δεν υιοθετεί το πρόθεμα του "Τσαν Κουνγκ" 禅功 (Chán Gōng). Είναι απλώς Ρόου Τσουάν. Ακόμη και το Σαολίν συχνά συντέμνει (κόβει) το όνομα απλά σε "Ρόου Τσουάν”, αλλά κατά βάθος υπονοεί τον επίσημο τίτλο στους κύκλους των Σαολίν. Το Ρόου Τσουάν έχει "έξι δρόμους", ή αλλιώς Λου 路 (Lù), τα οποία γενικώς εξασκούνται στο Σαολίν σήμερα. Αυτό είναι το ίδιο "Λου" με το Τάο Λου 套路 (Tào Lù), που στο Κουνγκ Φου ο όρος αναφέρεται στα διάφορα κινητικά σύνολα. Κάθε Λου είναι ένα ανεξάρτητο σύνολο κινήσεων και αποτελούν μια φόρμα.

Ενώ η εσωτερική πλευρά του Ρόου Τσουάν και οι φόρμες που σχετίζονται με αυτό βρίσκονται σε έντονη αντίθεση με τον χαρακτηρισμό του Σαολίν ως εξωτερικό - "σκληρό ύφος" ή Γουάι Τζιά που προαναφέραμε, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι, όπως το Γιν και το Γιάνγκ, εσωτερικό και εξωτερικό δεν είναι εντελώς ανεξάρτητα. Θεωρώντας το Γιν και το Γιάνγκ σαν "άσπρο και μαύρο" υπεραπλουστεύται η έννοιά του. Πάντα υπάρχει έστω και μία κουκίδα του ενός μέσα στο άλλο. Και αυτή η κουκίδα βρίσκεται πάντα στην καρδιά που το πολικό αντίθετο είναι πιο ισχυρό. Στην επιτομή της εξάσκησης του Σαολίν, ή οποιουδήποτε στυλ Κουνγκ Φου, ο εξασκούμενος πρέπει να χαλιναγωγήσει τόσο την εσωτερική όσο και την εξωτερική του δύναμη, καθώς και να τις εναρμονίσει ούτως ώστε να γίνουν ένα. Ένα κλασικό Σαολίν γνωμικό λέει: 

Ενώ όλες οι πολεμικές τέχνες βασίζονται στην μάχη, στην καρδιά του Σαολίν "χτυπά" το Τσαν. Κάθε τέχνη μπορεί να γίνει όχημα του Τσαν, η μουσική, η ζωγραφική, η καλλιγραφία, η ανθοκομία αλλά και ιδιαίτερα το Κουνγκ Φου. Μία από τις πιο ανατρεπτικές συνισταμένες του Τσαν, ειδικά για αυτά που γράφονται για αυτό (συμπεριλαμβανομένου και του παρόντος άρθρου), είναι ότι οι υψηλότερες αλήθειες του Τσαν δεν μπορούν να εκφραστούν με λόγια ή να συλληφθούν μέσω λογικής σκέψης. Η μεταλαμπάδευση (μετάδοση) γίνεται με άλλα μέσα. Για έναν αφιερωμένο (ένθερμο) Σαολίν ασκητή, τα Σαολίν Τάο Λου είναι παραπάνω από απλές μέθοδοι αυτοάμυνας. Όπως ακριβώς η αρχετυπική καθιστή στάση διαλογισμού του Τσαν, τα Σαολίν Τάο Λου είναι δυναμικές (κινούμενες) στάσεις του σώματος για διαλογισμό.

Ο καθιστός διαλογισμός είναι Γιν. Τα Σαολίν Τάο Λου είναι Γιάνγκ. Αν και αυτές οι πρακτικές από σωματικής άποψης είναι εκ διαμέτρου αντίθετες (κίνηση - ακινησία) και οι δύο είναι εκφράσεις του πνεύματος του Τσαν. Για τον ασκούμενο στο Τσαν δεν υπάρχει καμία διάκριση. Με αυτόν τον τρόπο, τα Σαολίν Τάο Λου αποτελούν τα "οχήματα" για την "ανέλεγκτη" και "άμεση" μετάδοση του Τσαν.

Αυτό εγείρει ένα από τα παράδοξα του Τσαν. Αν δεν υπάρχει καμία διάκριση, οποιοδήποτε Σαολίν Τάο Λου θα μπορούσε να λειτουργήσει ως όχημα του Τσαν. Όμως, το Ρόου Τσουάν είναι ειδικά σχεδιασμένο για αυτό το σκοπό. Όλο το Κουνγκ Φου ακολουθεί τους "Τρεις Αρμούς" (συνδέσμους), τις "Τέσσερις Επιλογές", τα "Πέντε Στοιχεία",  τις "Έξι Αρμονίες", τις "Οχτώ Μεθόδους" και τις "Δέκα Αναγκαιότητες", στα κινεζικά: Σαν Τζιέ, Σι Σάο, Γου Χανγκ, Λίου Χε, Πα Φα, Σι Γιάο 三节, 四捎,  五行,  六合,八法,十要 (Sān Jié, Sì Shāo, Wǔ Háng, Liù Hé, Bā Fǎ, Shí Yào). Το Ρόου Τσουάν τονίζει το Τσαν Κουνγκ. Πρέπει να αδειάσει το μυαλό, για να συνδεθεί με το σώμα. Όταν η μέση είναι στιβαρή και η βουβωνική χώρα (τα ισχία) είναι χαλαρά και ευκίνητα, τότε το σώμα με το μυαλό είναι ένα, αυτό είναι το 身法 (Shēn Fǎ).  Κυριολεκτικά σημαίνει ότι αυτό αποτελεί "σωματικό νόμο" και στο Κουνγκ Φου αναφέρεται στη μέθοδο του να κινείς το σώμα με έναν τελείως ενιαίο τρόπο, προκειμένου να εκφράσει την μέγιστη δυνατή δύναμη σε κάθε χτύπημα. Το μυαλό και η καρδιά κινούνται, ενώ τα άκρα ακολουθούν. Στην πραγματικότητα, λίγοι το καταφέρνουν αυτό. Αυτός είναι το τρόπος του Τσαν.

Το Τσαν απαιτεί απόλυτη αφοσίωση στην στιγμή. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο αποτελεί μία μέθοδο που υιοθετείται τόσο συχνά από πολεμιστές (όπως το υιοθέτησαν και οι Ιάπωνες αυτοκρατορικοί σωματοφύλακες - Σαμουράι). Το να αποκτήσει κανείς τόσο υψηλό επίπεδο συναίσθησης, τέτοια "ευρεία" παρουσία μυαλού είναι καθοριστικής σημασίας στην μάχη, ακριβώς το ίδιο ισχύει και στο Τσαν. Αυτό πρέπει να επιτυγχάνεται σε κάθε κίνηση. Όταν κατακτάς το υψηλότερο επίπεδο, δεν χρειάζεσαι τις στάσεις ή τις φόρμες. Χρησιμοποιείς το μυαλό σου, για να κατευθύνεις την δύναμή. Υπάρχουν τρία στάδια. Το πρώτο είναι το "Σιέ Τιάο" 协调 (Xié Tiáo), το οποίο σημαίνει "Ενιαία κίνηση”. Αυτό έχει να κάνει με την ισορροπία και τον συγχρονισμό. Το δεύτερο είναι το "Τσιν Λουό Τονγκ Τσανγκ" 筋络通畅 (Jīn Luò Tōng Chàng) το οποίο θα μπορούσε να ερμηνευτεί σαν "Το ομαλό πέρασμα (του ζωτικού Τσι και του αίματος) από τον μυικό ιστό”. Αναφέρεται στο να κυκλοφορεί η βιοενέργεια ή αλλιώς "Τσι" 气 (Qì) μέσα από τους μεσημβρινούς για ένα άκρως υγιές σώμα. Το τρίτο είναι το επίπεδο του Τσαν, το Κενό, το βασίλειο της Μη-Κίνησης. Αυτό ονομάζεται "Γου Γουό" 无我 (Wú Wǒ), κυριολεκτικά "όχι εγώ".

Πιο πέρα από το διχοτομικό Γιν & Γιάνγκ, το Τσαν αρέσκεται στο να εκφράζεται σε τρία επίπεδα. Στο Σαολίν Κουνγκ Φου, υπάρχουν τρεις κατηγορίες της διδακτέας ύλης. Το πρώτο επίπεδο εξάσκησης των φορμών Σαολίν είναι η μέθοδος "Γροθιά", Τσουάν 拳 (Quán) στα κινεζικά. Αυτό συμπεριλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της διδακτέας ύλης του ναού Σαολίν και κυριαρχεί στις περισσότερες σχολές Σαολίν σήμερα: Παράδειγμα, η γροθιά "Μικρός Χείμαρρος", Σιάο Χουνγκ Τσουάν 小洪拳 (Xiǎo Hóng Quán), η γροθιά "Μεγάλος Χείμαρρος", η γροθιά των "7 αστέρων" Τσι Σινγκ Τσουάν 七星拳 (Qi Xing Quan), η  μακριά γροθιά "Τάι Ζου Τσανγκ Τσουάν" 太祖长拳 (Tai Zu Chang Quan) κλπ. Το επόμενο επίπεδο είναι η μέθοδος "Σφυρί", Τσούι 捶 (Chuí) στα κινεζικά, όπως το "Κανόνι που Σφυροκοπά", Πάο Τσούι  炮捶 (Pào Chuí). Το τρίτο και υψηλότερο επίπεδο είναι το "Πα", 把 Bǎ. Το Πα είναι δύσκολο να μεταφραστεί. Εν δυνάμει σημαίνει "φρουρώ”, "γραπώνω (αρπάζω)”, "κρατώ” (εδώ θα κρατήσουμε την πρώτη σημασία "φρουρώ”). Σε αυτό το επίπεδο περιλαμβάνεται για παράδειγμα το Σιν Γι Πα, 心意把 (Xīn Yì Bǎ), η "Φρούρηση της καρδιάς και της πρόθεσης". Λίγοι μαθαίνουν το Πα. Όλες οι Τσάν και Σαολίν δεξιότητες στοχεύουν στο να βρει και να προστατέψει κάποιος την καρδιά του.

Λίγοι εξασκούμενοι έχουν την ευκαιρία να εντρυφήσουν στο Σαολίν από την παιδική τους ηλικία. Επιπλέον, ο μοντέρνος τρόπος ζωής δεν επιτρέπει πολλά περιθώρια στις ζωές πολλών ανθρώπων προκειμένου να αφιερώσουν αρκετό χρόνο να εκπαιδευτούν όπως ένα δάσκαλος Σαολίν. Παρά ταύτα, αυτό δεν αποκλείει τον μέσο άνθρωπο από το να μελετά όσο μπορεί. Το Ται Τσι Τσουαν στυλ "Γιάνγκ" αύξησε τους οπαδούς του υπέρμετρα με το να απλοποιήσει τις κινήσεις ριζικά. Οι εφαρμογές του αποδυναμώθηκαν σε σημείο ώστε να μην είναι πλέον πρακτικές οι εφαρμογές του. Αν και ο πειρασμός για κάτι τέτοιο είναι ο ίδιος, το παραδοσιακό Σαολίν δεν κινείται προς αυτή την κατεύθυνση. Μέσα στο σώμα του Σαολίν Κουνγκ Φου υπάρχουν πολλές φόρμες του Τσι Κουνγκ που είναι καθαρά "εσωτερικές", ήπιες και μαλακές, χωρίς να έχουν καθόλου μαχητικό χαρακτήρα. Είναι αυστηρά σχεδιασμένες για την καλλιέργεια της υγείας και την ηρεμία του πνεύματος. To Ρόου Τσουάν σπάει την διαφορά και γεφυρώνει τα δυο συστήματα του σκληρού Κουνγκ Φου και του μαλακού Τσι Κουνγκ. Είναι μεν ευγενικό και ήπιο προσανατολισμένο προς την υγεία, αλλά διατηρεί ταυτόχρονα και τις μαχητικές εφαρμογές του.

Η πιο κοντινή αναλογία του Ρόου Τσουάν όπως προαναφέραμε είναι το Τσεν Τάι Τσι Τσουάν. Μεγάλο μέρος της εξάσκησης του Τάι Τσι επικεντρώνεται στο να βρεθεί το σημείο ισορροπίας του Γιν και του Γιάνγκ - με σημείο αναφοράς το φυσικό κέντρο βάρους του σώματος. Το Σαολίν ασχολείται ακόμη πιο βαθιά με το να "βρει κάποιος την καρδιά του" μέσα σε αυτό που κάνει. Το εξισορροπηστικό σημείο του Τάι Τσι Τσουάν συμπεριλαμβάνεται αλλά το τελικό επίκεντρο του Τσαν είναι διαφορετικό. 

Στον μοντέρνο κόσμο, οι άνθρωποι έχουν δύο στάσεις σώματος: το να κάθονται και το να είναι ξαπλωμένοι. Και πριν οι άνθρωποι  ήταν πολυάσχολοι, αλλά δεν υπήρχαν αυτοκίνητα και έπρεπε να κινούνται περισσότερο. Σήμερα, πολλοί άνθρωποι δεν καταπονούνται σωματικά ποτέ και καθόλου για χρόνια. To Σαολίν Κουνγκ Φου και το Τσαν είναι τέλεια για να παραμείνει κανείς υγιής στην σημερινή κοινωνία. Καθώς το Σαολίν Κουνγκ Φου εξαπλώνεται ανά την υδρόγειο, προκύπτει το ερώτημα: Είναι προαπαιτούμενο για έναν εξασκούμενο στο Σαολίν να είναι Βουδιστής; Πρέπει να είναι χορτοφάγος, να φοράει ρόμπες και να ξυρίζει το κεφάλι; Η απάντηση είναι "όχι”, όχι απαραίτητα. Αν και πολλοί οπαδοί το κάνουν αυτό, δεν είναι προϋπόθεση. Ακριβώς όπως ένας εξασκούμενος στο Τάι Τσι δεν χρειάζεται να είναι Ταοϊστής και ένας μαχητής του ΜΜΑ δεν χρειάζεται να μπεί μέσα σε κλουβί για να παλέψει, τα οφέλη της εξάσκησης μπορούν να είναι απλά η δική τους ανταμοιβή χωρίς πνευματική δέσμευση σε κάποια συγκεκριμένη θρησκεία. Παρόλα αυτά, οι αυθεντικοί Σαολίν οφείλουν να βρουν την καρδιά του Τσαν. Είναι η δική τους "καρδιά" που οφείλουν να βάζουν σε κάθε τι που κάνουν. Το αληθινό Σαολίν προσφέρει έναν τρόπο να βρει κάποιος την "καρδιά" σε ό,τι κάνει. Αυτή ήταν και είναι εκεί έτοιμη να δοθεί. Θα την βρει πραγματικά όμως μόνο αν την αναζητήσει.